Friday, October 06, 2006

Ιδέες και Παρέες Αρχιτεκτόνων για την Πόλη Ι

Ανάμεσα στους πολλαπλούς ιδεολογικούς –ισμους (και όχι οργασμούς) που ταλανίζουν την Αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική δραστηριότητα των Ημερών, δεν μπορώ παρά να συγχαρώ τους έλληνες καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες, για την ανακάλυψη και κραταιά εγκαθίδρυση ενός ακόμη –ισμού: αυτού που προέρχεται από την «Ιδεολογία της Παρέας που Δεν Ολοκληρώνεται Ποτέ».
Στην Ελλάδα όταν λες Παρέες εννοείς κατά πάσα πιθανότητα Ιδέες, γιατί για έναν λόγο που κανείς μας δεν καταλαβαίνει, εμείς εδώ στην ψωροκώσταινα, φτιάχνουμε Παρέες όπως αλλού φτιάνουν συντεχνίες, φράξιες, κονκλάβια, κόμματα, εταιρείες, κυβερνήσεις κ.α. Αυτό δεν δείχνει δυστυχώς πόσο ανάλαφρα και κωμικά αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, αλλά το πόσο επιδερμικά αντιμετωπίζουμε και ημιμαθώς γνωρίζουμε τον Ζωτικό μας Χώρο.
Επειδή λοιπόν και εμείς οι ίδιοι είμαστε ανολοκλήρωτοι περισσότερο κι από τις ιδέες μας, δανειζόμαστε από το εξωτερικό χωρίς πολύ ταλέντο, τις πιο ανέξοδες διεξόδους για να εκφραστούμε και εξευμενίσουμε τον ζωτικό μας χώρο με προσπάθειες του μισού κιλού και ιδέες του τετάρτου, με τον όμορφο και γραφικό τρόπο που θα τις έκοβε και ένας Μπακάλης.
Βέβαια, με αυτά τα λαμπρά χαρακτηριστικά που δεν πρέπει να κατηγορούμε, γεννήθηκε και η νεοελληνική πραγματικότητα:
Εν αρχή, ο Μπακάλης έγινε μαυραγορίτης λαδέμπορος και εν συνεχεία νεόπλουτος αριστοκράτης της μεταπολεμικής περιόδου. Αυτός δημιούργησε τα Υψηλά Ιδεώδη του συντηρητικού χώρου και εργολα-βίασε πάνω στην νεοελληνική Πόλη δημιουργώντας τα -Πλήρη τσιμέντου- Αστικά Κενά. Αυτός κυκλοφορεί ακόμη και σήμερα στις λαμπρές εκδηλώσεις των μουσείων και των πολιτιστικών φορέων ως χορηγός ή μαικήνας, ακολουθούμενος από Παρέες ανθρώπων του Πνεύματος, της Τέχνης και της Πολιτικής.
Εν τω μεταξύ, τα Παιδία και οι φίλοι των παιδιών του Μπακάλη, πήγαν στο Εξωτερικό, έμαθαν τη Νεωτερικότητα και άλλα πολύτιμα Πραγματάκια και γύρισαν εδώ για να αναλάβουν την τύχη αυτού του Τόπου. Τότε, οι Παρέες απέκτησαν άλλη σημασία, δεν ήταν πια club, δεν ήταν ομάδα, ήταν έτσι απλά ένα Συγκυριακό ταίριασμα χνώτων με πατερναλιστικά παρεπόμενα σε μια πραγματικότητα περιφερειακή, και ημιάγρια.
Αποφάσισαν λοιπόν, πως σε αυτήν την πραγματικότητα είναι επισκέπτες, κάτι σαν Πνευματικοί Άποικοι ή Περιηγητές, που μέσα από την Παρέα μπορούν να διασφαλίσουν τον καθημερινό τους Βίο από τις χοντροκοπιές και τους λαϊκισμούς των Πολλών.
Οι Παρέες ανέλαβαν τελικά την εξουσία σε αυτόν τον Τόπο και τον Τύπο ενώ ανεξάρτητα από ιδεολογικά, κοινωνικά και πολιτικά ελατήρια συνεργάζονται μεταξύ τους αφήνοντας έδαφος η μια στην άλλη και προσδιορίζοντας κάθε φορά τα βασικά χαρακτηριστικά της δικής μας καθημερινότητας.
Οι Παρέες της Αρχιτεκτονικής άφησαν να διατηρείται μια συνεχώς μεταβατική πραγματικότητα που παραπαίει στις -μετά πολλών σφαλμάτων- «ασφάλτους» οδούς μιας Νεοελληνικής Πόλης πάντα ανολοκλήρωτης / ατέλειωτης και παρόλα αυτά τελειωμένης αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά.
Η υπερβολική ποσότητα ασφάλτου βέβαια, δεν μπορεί να καλύψει τα εργολαβικά σφάλματα που οδήγησαν τις ελληνικές πόλεις στη γνωστή τους κατάντια.
Οι Παρέες κάνουν Κουβέντα, δεν συζητούν και δεν διαλέγονται, επίσης το σημαντικότερο, δεν ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ουσιαστικά τίποτα. Απλώς ΚΑΠΕΛΩΝΟΥΝ με εύσχημο τρόπο γιατί έτσι νομίζουν πως εξουσιάζουν και ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ από την παραγωγή κτισμένου χώρου.
Γνωρίζουν το ΠΑΙΧΝΙΔΙ αυτό περισσότερο από τον καθένα και ξέρουν πως να επιβάλλονται, συντηρώντας αυτό που καλύτερα γνωρίζουν, το οποίο και δημιούργησε δια της απουσίας τους, την Πόλη που αντικρύζουμε καθημερινά.

Όσοι προτείνουν, δεν ξέρουν ή δεν έχουν μερίδα σε αυτό το παιχνίδι. Όσοι παρουσιάζουν ιδεοληψίες και προσεγγίσεις μη υλοποιήσιμες που αναφέρονται ή παραπέμπουν σε θεωρητικές τάσεις του εξωτερικού, μπορεί να διαφέρουν και να ενδιαφέρουν, αλλά δεν προσφέρουν, όσο αξιόλογη και αν είναι η προσπάθειά τους σε επίπεδο ακαδημαϊκό. Οι προτάσεις και τα έργα τους θυμίζουν "εγκαταστάσεις" σε μια έκθεση ανεικονικής Τέχνης και όχι απαντήσεις στην Αρχιτεκτονική της Καθημερινότητας.
Γιατί το εργαλείο με το οποίο μπορούμε να συνθεσουμε και να διαμορφώσουμε τη νεά Πόλη, είναι η ίδια της η Καθημερινότητα την οποία γνωρίζουμε και έχουμε υποτιμήσει στο παρελθόν!

Μετά από αυτή την Κυνική προσέγγιση, θα ακολουθήσει και ολίγη ΚΡΙΤΙΚΗ…

3 comments:

evee said...

αναφέρεσαι σε κάποιον συγκεκριμμένο ? Γιατί εμένα αυτό με τις παρέες με παραπέμπει στο νέο blog athens9?

σε γενικές γραμμές συμφωνώ με τα περί ομαδών, media και ανέφικτων προτάσεων. Να συμπληρώσωότι τα πρώτα βήματα για να τη γέννηση μια πρωτοπορίας είναι α.να την βαφτίσης έτσι και β.να προτείνεις κάτι ανέφικτο, γ.να χρησιμοποιήσεις τα media γιανα ακουστείς

ακούγεται σαν συνταγή για κέικ μα δεν νομίζω ότι απέχει τόσο πολύ. ;)

και κάτι ακόμη: οι παρέες δεν έχουν μόνο αρνητικά. Διαθέτουν ενθουσιασμό και όταν είναι ερασιτεχνικές, μια άδολη αγάπη για το αντικείμενό τους που πολλές φορές βάζει -χαλαρά- κάτω έργα που έχουν παραχθεί από επαγγελματίες. Αν δεν ήταν έτσι, οι τόσοι νέοι που μαζευόντουσαν σε γκαράζ στην Αμερική ή την Αγγλία, ούτε συγκροτήματα θα είχαν κάνει, ούτε την Apple θα είχαν ιδρύσει, ούτε..ούτε ...ούτε..

Αμφιβάλλω όμως αν αυτή είναι η περίπτωση των Athens9...

marl(t) said...

δε θα το προσωποποιούσα στην περίπτωση των athens9 εν γένει. Έχει τύχει να παρακολουθώ την πορεία μερικών από αυτούς και δε θα τους έβαζα όλους στο ίδιο σακί (ας πούμε τον Αίσωπο). Η κριτική μου φέρνει στο νου ένα συγκεκριμένο άτομο (άντε 2-3, :-P)αλλά και μόνο που το μυαλό μας πήγε αμέσως εκεί σημαίνει πως έχουν επιτύχει σε ένα μέρος του εγχειρήματος: να αναφέρονται ως ομάδα με ιδεολογικό περιεχόμενο και προτάσεις. Όπως ήταν οι NY5,TeamX, Αrchigram, Archizoom, Superstudio, Superdutch κλπ. Από κει και πέρα δε μου κάνει εντύπωση, ιδίως μετά τον κλειστό διαγωνισμό με προεπιλογή του invisible hotel...Όσο για την παρουσία στα media (κυρίως τα έντυπα - είδα μια καταχώρηση και στην athens voice για το blog!!!)με κάνει να ανακαλώ τη χαριτωμένη (και αμίμητη) ατάκα του Βουτσά σε κάποια ταινία του ελληνικού κινηματρογράφου του '60: "είναι να μην τρυπώσω, έτσι και τρυπώσω..."

noarch said...

Φυσικά και δεν αναφέρομαι στο Athens9...
Ούτε βέβαια θα αναφερόμουνα στον Αίσωπο ή στους υπόλοιπους της νέας γενιάς, γιατί δεν νομίζω ότι τα πάνε κι άσχημα...πόσο μάλλον τον αξίζουν ένα καλό λόγο...
Αυτό που θέλω να ξεκινήσουμε, είναι μια γόνιμη κριτική για την Αρχιτεκτονική που ζούμε καθημερινά Δεν θέλω να "κυνηγήσουμε" τη "βλακεία" και την "ημιμάθεια" σε στύλ Τάξις και Ηθική...ούτε να δούμε "φαντάσματα"!
Βεβαίως οι Παρέες έγραψαν Ιστορία, αλλά όσες αργότερα δεν διέγραψαν αυτά που είπαν και έκαναν, έγιναν Κατεστημένο και μάλιστα Κακό Κατεστημένο, κάτι σαν τον Αυτοκράτορα του Star Wars (sic).Οι ρόλοι εναλλάσσονται πολύ εύκολα ξέρετε και η ανάληψη "εξουσίας" προϋποθέτει και την de facto διατήρησή της!
Επίσης, άλλο Παρέες με Ιδέες κι άλλο Παρέες με ιδεοληψίες! Δεν αναφέρω παραδείγματα, νομίζω τα ξέρετε...